4 naar 6

Algemene visie en organisatie
De grootste verandering bij de overgang van veld 4 naar veld 6 vindt plaats in het groeperen van kinderen. Men gaat werken in units, waarbij kinderen van verschillende leeftijden gedurende de dag met en tussen elkaar (samen)werken en leren. Dit betekent eveneens de omslag van mijn klas naar onze kinderen; het personeel is gedurende de hele dag gezamenlijk verantwoordelijk voor een grote groep kinderen. Hiervoor moet een rooster ontwikkeld worden; wie is waar gedurende de dag en wie is waarvoor / voor welke kinderen verantwoordelijk? En welke regels gelden er op welke plek?

Personeel
De grootste omslag voor het personeel is die van individueel verantwoordelijk zijn voor een klas kinderen naar gezamenlijk verantwoordelijk zijn voor een grotere groep kinderen. Dit vraagt wat van de competenties van teamleden. Leerkrachten en andere personeelsleden moeten in staat zijn om kinderen van verschillende leeftijden en verschillende ontwikkelingsstadia te begeleiden en te ondersteunen. Ook moeten ze in staat zijn om gedurende de dag met meerdere collega's samen te werken, te leren en te overleggen. Een flexibele houding is gewenst. Sommige teams kiezen ervoor om te gaan werken met vakkenadoptie. Een leerkracht geeft dan bijvoorbeeld alle instructies rekenen aan alle kinderen ,een ander geeft alle spellinginstructies etc. Een voordeel van deze manier van werken is dat leerkrachten meer zicht krijgen op de doorgaande lijn. 'Wat komt er op welk moment aan de orde in de leerlijn van rekenen?' Ook de rollen van personeelsleden worden verder uitgebouwd. In de dagstructuur wordt duidelijk vermeld wie op welk moment een bepaalde rol heeft. Naast de rollen van instructeur en begeleider, worden ook de rollen 'coach'; het voeren van gesprekken met kinderen, en de rol van inrichter van de leeromgeving, steeds belangrijker. Tot slot is uniformiteit in het uitspreken van verwachtingen, regels en afspraken erg belangrijk! Teamleden leren om allen dezelfde pedagogische taal te spreken.

Leeromgeving
Aangezien er meerdere kinderen van verschillende leeftijden actief zijn in de unit, is het noodzakelijk om aanpassingen in de leeromgeving door te voeren. Zo kunnen er samenwerkplekken, stilteplekken, hoeken, instructieruimten etc. ingericht worden. Overal moet duidelijk zijn wat de functie van de ruimte is en wat er van kinderen verwacht wordt in die ruimte. Daarnaast kunnen er hoeken ingericht worden, waar kinderen gedurende langere tijd actief aan het werk kunnen. Per hoek zal nagedacht moeten worden over de functie van de hoek, de doelen die men nastreeft en de materialen die men hierin legt. In hoeverre zijn kinderen in staat met dit materiaal, in deze hoek, zelfstandig te werken?

Leerinhoud
Voor de basisvakken worden instructies gegeven (aan de hand van methoden), de wereldoriënterende en creatieve vakken worden groepsdoorbrekend vormgegeven. Het kan een optie zijn om bijvoorbeeld projectmatig of aan de hand van thema's te gaan werken.

ICT
ICT speelt een rol bij de extra inoefening of (verlengde) instructie. Er kan bijvoorbeeld gewerkt gaan worden met Rekentuin en Taalzee om kinderen te laten oefenen met automatiseren. Ook YouTeach kan ingezet worden voor de extra instructie.

Het volgen van leerlingen
Wanneer een team vakkenadoptie gaat toepassen, is het van belang om na te denken over de overdracht over de ontwikkeling van kinderen en op welke manier dat gaat plaatsvinden. Hoe zorg je er met elkaar voor dat de basisgroep leerkrachten op de hoogte zijn van de ontwikkeling van de kinderen bij de verschillende vakgebieden? Het inplannen van overdrachtsgesprekken of het organiseren van kind besprekingen, zijn hier mogelijke oplossingen voor. Daarnaast worden, om de ontwikkeling te volgen, methode gebonden en methode ongebonden toetsen afgenomen.

Differentiatie
Bij de overgang van veld 4 naar veld 6 zijn er steeds meer differentiatiemogelijkheden. Door het groepsoverstijgende werken zijn er voor kinderen meer mogelijkheden om met andere kinderen samen te werken en te leren. Ook kan er meer aandacht besteed worden aan talentontwikkeling en kunnen talenten van kinderen ingezet worden.

Leiderschap / professionele leergemeenschap
Bij de overgang van veld 4 naar veld 6 wordt er meer gevraagd van de samenwerking van een team. Samen werken, samen leren, samen delen, iets los durven laten, een ander vertrouwen; allemaal zaken rondom professionele cultuur. Het is wenselijk om hier aandacht aan te besteden, bijvoorbeeld in de vorm van scholing / gesprekken etc.

School en samenleving
Communicatie met ouders over de veranderingen is heel belangrijk! Daarnaast kan bekeken worden in hoeverre talenten van ouders ingezet kunnen worden bij de vormgeving van het onderwijs. Denk bijvoorbeeld aan ouders die bioloog zijn of in de bouw werken en hier een lessenserie over komen geven etc. Ook het uitbouwen van contacten met bedrijven, universiteiten of andere opleidingen, kan een manier zijn om experts de school in te halen.