4 naar 7

Algemene visie en organisatie
Bij de overstap van veld 4 naar veld 7 vindt er een verandering plaats in de visie op leren; Er wordt uitgegaan van leer- en ontwikkelingslijnen. Dit betekent dat er wordt uitgegaan van het individuele kind; 'Waar staat dit kind in zijn ontwikkeling en hoe kunnen wij als team ervoor zorgen dat dit kind een stapje verder komt?' Ook worden de kinderen betrokken bij en zijn zich bewust van hun eigen leer- en ontwikkelingsproces. Het invoeren van kind coachgesprekken en het werken met een portfolio komen vaak voor op veld 7 scholen.

Op de Werkplaats Kindergemeenschap in Bilthoven waren de plannen voor nieuwbouw voor de groepen 5 tm 8 aanleiding om de onderwijskundige organisatie te vernieuwen. De visie van de school stond en staat al als een huis.In deze film is het resultaat te zien. De zelfstandigheid van de kinderen, onderwijs op maat, inzet van het personeel en de indeling en inrichting van het nieuwe gebouw zie je in deze film.

https://www.youtube.com/watch?v=hT2v7pOWe-U

Personeel
Wanneer de overstap wordt gemaakt van veld 4 naar veld 7, betekent dit dat personeelsleden goed op de hoogte moeten zijn van de verschillende leer- en ontwikkelingslijnen. Ze moeten weten hoe ze aan de verschillende leer- en ontwikkelingsfasen van elk kind tegemoet kunnen komen en wat een stap in de zone van naaste ontwikkeling inhoudt. Tevens moeten zij in staat zijn om te schakelen in rollen; van de leerkracht als instructeur tot de leerkracht als coach of inrichter van de leeromgeving.

Leeromgeving
Bij de overstap van veld 4 naar veld 7 wordt de leeromgeving belangrijker. Er wordt niet alleen meer in het eigen klaslokaal gewerkt, maar ook in andere ruimten. De leeromgeving is uitdagend, deels zelfinstruerend en is ondersteunend aan de activiteiten die kinderen doen. Kinderen hebben geen eigen tafel en stoel meer nodig. Tevens moet gekeken worden naar geluidsrijke en geluidsarme activiteiten. Kinderen zijn actief in de leeromgeving aan het werken en spelen, denk aan hoeken, ateliers, uitdagende opdrachten, MI materialen etc. Zorg ervoor dat de juiste combinaties van hoeken en ateliers in de ruimten geplaatst worden. Kinderen moeten geconcentreerd kunnen werken, zonder afgeleid te worden door kinderen die in andere hoeken of ateliers aan het werk zijn. Tot slot zullen er aanpassingen in het meubilair gedaan moeten worden. Uitgangspunt is dan steeds soort activiteit die kinderen doen en welk meubilair daar dan bij hoort. Als je stil werkt aan een schriftelijke oefening vraagt dat een ander soort meubilair dan dat je een samenwerkingsopdracht doet met driedimensionaal materiaal.?

Leerinhoud
De grootste verandering qua leerinhoud vindt plaats in de omschakeling van het geven van instructies (met behulp van methoden) naar het werken met leer- en ontwikkelingslijnen. Methoden worden als een van de bronnen ingezet bij het bereiken van de doelen van kinderen. Daarnaast krijgen kinderen meer en meer zelf de verantwoordelijkheid bij de vormgeving van hun onderwijs. Kinderen kunnen meedenken, meepraten en meebeslissen over wat ze wanneer willen leren. Planborden, dag- en weektaken zijn middelen om het eigenaarschap en de zelfstandigheid van kinderen te bevorderen en vergroten.

ICT
Tablets en laptops worden steeds meer ingezet. Naast het oefenen van leerstof, krijgt de tablet of laptop ook een rol bij het volgen van digitale instructies, het zoeken naar oplossingen voor vraagstukken of het monitoren van het eigen leerproces.

Het volgen van leerlingen
Naast het afnemen van reguliere methode-gebonden en methode-ongebonden toetsen, wordt er bij de overgang naar veld 7 meer geobserveerd. Door middel van observaties en gesprekken met kinderen wordt de ontwikkeling gemonitord en gevolgd. Veel teams kiezen ervoor om de eigen ontwikkeling voor kinderen inzichtelijk te maken, bijvoorbeeld door leerlijnen te vertalen naar kinddoelen, te werken met een portfolio etc.

Differentiatie
Bij de overgang van veld 4 naar veld 7 is uitgaan van verschillen het uitgangspunt. Het team is er verantwoordelijk voor dat elk kind op zijn eigen niveau onderwijs kan volgen.

Leiderschap / professionele leergemeenschap
Wanneer een team de overgang naar veld 7 maakt, wordt de samenwerking tussen personeelsleden geïntensiveerd. Doordat er wordt uitgegaan van de individuele ontwikkeling van elk kind, moeten personeelsleden nog meer op elkaar vertrouwen. Ook mijn collega is in staat om op maat onderwijs aan elk kind te bieden.

School en samenleving
Wanneer een team zich richting veld 7 ontwikkelt, is het noodzakelijk om na te denken over de rol van externe partijen in school. Men kan bijvoorbeeld besluiten om regelmatig talenten van ouders in te zetten, de samenwerking te zoeken met muziek- of sportverenigingen etc. Ook zoeken sommige scholen de samenwerking op met kinderopvang / peuterspeelzalen, om zich te ontwikkelen tot een Integraal Kindcentrum.